الرسالة الثانیة فی الخلل الواقع فی الصلاة (کتاب)مؤلف این رساله، مرتضی بن محمد امین مشهور به شیخ انصاری است. وی از علمای بزرگ شیعه و از فقهای نام آور حوزه علمیه نجف اشرف در قرن سیزدهم هجری و متوفای سال ۱۲۸۱ هجری قمری است. ۱ - شیوه نگارشاین کتاب شرح ارشاد الاذهان علامه حلی می‌باشد. در این کتاب شیخ انصاری با دقت فراوان و با استفاده از الفاظی دقیق به موشکافی و بحث و بررسی درباره مباحث خلل می‌پردازد. ۲ - ارزش و اعتبار کتاباین کتاب اثری ارزشمند برای آشنایی با نظرات فقهی شیخ انصاری در باب خلل در نماز و ادله آن می‌باشد. آثار شیخ انصاری از غنای علمی فراوانی برخوردار است. ۳ - مباحث کتابرساله دوم شامل شش بخش است. خلل عمدی در نماز، خلل سهوی، فراموشی قرائت، جهر، اخفات، ذکر رکوع، سجده، زیادی در نماز، معنای زیادی. این رساله در ۱۰ صفحه آمده است. ۴ - معرفی کتابحضرت آیة الله شیخ جعفر سبحانی مؤلف کتاب ارزشمند موسوعة طبقات الفقهاء ج۱۳ ص۶۵۷ در بیان تالیفات شیخ مرتضی انصاری می‌فرماید: «و للانصاری مؤلفات اخری مطبوعة منها احکام الخلل فی الصلاة» یعنی شیخ انصاری دارای آثاری چاپ شده می‌باشند مانند کتاب احکام خلل در نماز. [۱]
موسوعة طبقات الفقهاء، ج۱۳، ص۶۵۷.
۵ - نسخه‌های خطیمسئوول گروه تحقیق و تصحیح این کتاب، حجة الاسلام و المسلمین محمد علی انصاری درباره نسخه‌های خطی این کتاب می‌فرماید: ما تاکنون به چهار کتاب به نام الخلل الواقع فی الصلاة دست یافته‌ایم که همه آنها منسوب به شیخ انصاری می‌باشد. احتمال دارد ایشان چند بار در این باره کتاب نوشته باشند. ۶ - نسخه‌های کتاب۱- نسخه‌ای در ۹۴ برگ متعلق به علامه شیخ احمد نوه شیخ انصاری این نسخه به خط شیخ انصاری می‌باشد. این کتاب شرح قواعد الاحکام علامه حلی می‌باشد. ۲- دو رساله درباره خلل که به همراه کتاب الصلاة به چاپ رسیده است. این نسخه در چاپ سنگی، قطع وزیری و به خط شیخ انصاری می‌باشد. این نسخه در کتابخانه آستان قدس رضوی شماره ۱۱۱۲۹ است. رساله اول: در ۱۰ صفحه از صفحه ۲۱۵ چاپ سنگی می‌باشد. این رساله شامل یکسری مباحث درباره بطلان نماز می‌باشد. و شامل مباحثی می‌شود که در نسخه اول که شرح قواعد می‌باشد نیامده است. این رساله، شرح ارشاد الاذهان علامه حلی می‌باشد. و از «المطلب الثانی: فی السهو و الشک: لا حکم للسهو مع غلبة الظن...» از کتاب ارشاد الاذهان شروع می‌شود. رساله دوم: این رساله از صفحه ۲۲۵ چاپ سنگی شروع می‌شود و تا صفحه ۲۴۷ ادامه دارد. این رساله شامل ۳۳ مساله می‌باشد. ۳- نسخه‌ای خطی در کتابخانه آستان قدس رضوی شماره ۱۱۱۲۸ در ۱۹۳ برگ. این کتاب شرح شرایع الاسلام محقق حلی می‌باشد. نسبت این کتاب به شیخ انصاری برای ما معلوم نشد لذا آنرا به چاپ نرساندیم. (قابل توجه است که نسخۀ حاضر در برنامه از نظر محتوایی، رسالۀ اول و دوم با نسخۀ خطی فوق جابجا آمده است.) ۷ - نسخه حاضرنسخه حاضر در برنامه از انتشارات کنگره جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری، تاریخ نشر سال ۱۴۱۳ هجری قمری، چاپ اول، قم، ایران، به زبان عربی، در قطع وزیری و در یک جلد به چاپ رسیده است. تحقیق و تصحیح آن را گروه پژوهش در کنگره انجام داده و به اسم تراث الشیخ الاعظم ۹ چاپ شده است. قابل ذکر است که «الرسالة الثانیة» در این چاپ از صفحۀ ۳۲۹ تا صفحۀ ۳۳۸ می‌باشد. ۸ - پانویس
۹ - منبعنرم افزار مجموعه جامع فقه اهل البیت، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور). |